Ik verafschuw conflict en confrontatie. Ik was tot een paar jaar geleden vrijwel helemaal niet in staat om tijdig nee te zeggen in iemands gezicht. In plaats van op te komen voor wat ik wilde of waar ik in geloofde, lachte ik gewoon.
Tot het punt dat er een spoor van gebroken relaties ontstond. Verlaten omdat het gemakkelijker was om te vertrekken dan te zeggen, hé, dit werkt niet voor mij. Kunnen we wat veranderingen aanbrengen?
Een groot deel van mijn leven was ik een pleaser, zeker in mijn liefderelaties. Ik kan je vertellen dat deze ‘kwaliteit’ me niet veel goeds heeft opgeleverd. Ik voelde me eenzaam omdat de meeste van mijn relaties eenzijdig waren, me weinig voldoening gaven en ik me niet wist te weren tegen narcistisch gedrag. Ik voelde me ontevreden omdat ik mijn leven liet bepalen door de voorkeuren en eisen van anderen. Ik voelde me uitgeput door proberen iemand te zijn die ik niet ben. En continu de plooien weer glad te strijken.
Ik zou willen dat ik kon zeggen dat ik dit nu volledig onder de knie hebt en dat ik nu altijd JA zeg aan mezelf. Maar dan zou ik liegen.
Op dit punt zou ik mezelf een herstellende people pleaser noemen. Ik ben van heel ver gekomen van wat ooit mijn startpunt was. Ik begrijp en geloof dat het niet goed is voor mij om anderen te pleasen en daarmee aan mezelf voorbij te gaan. Ik heb grenzen gesteld. Ik glimlach niet alleen om dan weer verder te gaan. Ik zeg niet langer ja als ik nee bedoel.
Maar ik vind het nog steeds ontzettend moeilijk om direct nee te zeggen tegen iemand, mijn ongenoegen te uiten of simpelweg aan te geven dat ik het ergens niet mee eens ben. Wel heb ik manieren gevonden om hiermee te dealen. Ik offer mijn eigen behoeftes niet meer op maar in plaats daarvan kom ik er gewoon voor uit door het hardop te zeggen:
“Neem me niet kwalijk als ik zeg dat ik hier moeite mee heb maar ik heb daar moeite mee.”
Dus ik ben nog niet helemaal waar ik wil zijn, maar het resterend stukje dat ik nog moet afleggen is helder en dat laatste stukje uitdaging ga ik graag aan.
Om hier te komen waren lessen van vallen en opstaan. Deze lessen hebben mij het volgende geleerd:
1. De beste relaties vereisen confrontatie
Voordat ik kon stoppen om een pleaser te zijn, moest ik leren dat hoewel conflicten en confrontaties voor mij onduidelijk zijn, ze nuttig zijn om verder te komen. Ik heb dat ooit geleerd van een werkgever die mij daarin echt uitdaagde. Uitdaagde uit mijn schulp te kruipen en op te komen voor mezelf. Mijn standpunt duidelijk te maken zoals hij de zijne deelde. Zijn woorden naderhand: alleen door soms goed ruzie met elkaar te maken, maar door te blijven praten en delen, kom je tot een diepere dimensie van een relatie, welke vorm dan ook. Terwijl ik gewend was confrontaties uit de weg te gaan. Confronteren was net mijn sterkste punt en als ik het al deed, waren mijn emoties al zo ver opgelopen dat ik bijna agressief werd in mijn communicatie. Een hele waardevolle les voor mij. Ik bepaal hierdoor vooraf of de persoon met wie ik de confrontatie aan zou gaan, de moeite waard is om dit aan te gaan. Is dat het geval, dan uit ik m’n ongenoegen, wat me dwarszit of waar ik moeite mee heb.
Ik deel mijn gevoel, waarom het me raakt, irriteert, van slag brengt etc. En wat ik prettiger zou vinden qua communicatie, gedrag, houding etc. Het werkt! Het werkt supergoed. Waarom? Doordat ik het niet meer tot het moment van dreigende escalatie laat komen, maar op een vroeger moment de confrontatie aan ga. Waardoor deze meestal niet eens uitmondt in escalatie en het een begripvolle discussie blijft. Maar soms is het ook lekker om even lekker ruzie te maken.
Basis daarin is wel dat je je veilig bij elkaar voelt. En ook weet dat jullie beiden gaan voor tot een bevredigde oplossing. Dan is er namelijk sprake van gelijkwaardigheid. En gelijkwaardigheid is de basis voor elke relatie.
2. Kom ik aan mijn eigen behoeften, dan heb ik anderen ook meer te bieden
Voordat ik kon stoppen met pleasen moest ik leren dat jezelf en je eigen behoeften op de eerste plaats zetten niet egoïstisch is. In tegenstelling tot wat mijn ex schoonmoeder altijd beweerde;-).
Ik heb deze les op de moeilijke manier geleerd toen ik moeder werd. Ik slaagde er niet in om in mijn eigen behoeften te voorzien en liet met mezelf sollen tot het punt waar ik zo uitgeput was dat ik s morgens geen puf en zin meer had om aan de dag te beginnen. Ik was moe, zo moe en voelde me schuldig, heel schuldig, want ik had 2 kleine kinderen die mijn volledige liefde en aandacht verdienden.
Als iemand zo moe is, denk je dan dat anderen hier baat bij hebben?
Nee. Niemand wordt hier beter van.
De eerste verantwoordelijkheid ligt altijd bij jezelf. Hoe meer je om jezelf geeft, hoe beter je je voelt en hoe meer je aan anderen kunt geven. Zet je eigen zuurstofmasker aan voordat je je kinderen helpt.
Als je een hechte en zinvolle relatie wilt, is het absoluut noodzakelijk om je authentieke stem te laten horen.
3. Loslaten sociale conventies
Voordat ik kon ophouden een pleaser te zijn, moest ik leren dat ik niet verplicht was te leven volgens de maatstaven van anderen. En hoe het in de ogen van mijn omgeving idealiter zou moeten.
Ik heb in 2001 besloten van Utrecht naar Zuid-Limburg te gaan verhuizen. Wanneer je kans hebt om 2 verschillende ‘culturen’ van dichtbij te observeren (Limburgers verschillen qua lifestyle en mentaliteit echt wel van de ‘Hollanders’) blijkt dat 1 ding heel duidelijk wordt. Namelijk hoe willekeurig de meeste sociale conventies zijn en hoeveel van de dingen die we doen en de manier waarop we ons gedragen richting andere mensen gewoon een gevolg is van “de manier waarop het is er altijd geweest “- wat als beleefd gedrag wordt beschouwd, wat de tradities zijn, wat de heersende religieuze overtuigingen of niet-overtuigingen zijn.
Je kunt argumenten verzinnen waarom deze conventies nuttig zijn, maar veel ervan zijn niet per se ‘goed’ of ‘fout’. Het zijn nu eenmaal gewoonten die in de loop van de tijd zijn geëvolueerd.
En weet je wat nog? Toen ik deze conventies leerde ervaren, bijvoorbeeld nog altijd naar verjaardagen in het midden des lands gaan ook al was het voor mij 3,5 rijden, werd me niet gevraagd of ik wilde komen. Niemand benaderde mij om te checken hoe ik hierover dacht en eraan wilde deelnemen. Ze gingen er eigenlijk gewoon van uit. En dat ik vind ik heel begrijpelijk.
En omdat ik nooit iemand heb beloofd dat ik aan deze conventies zou deelnemen, ben ik niet verplicht dit te doen. Ik ben niet verplicht om dingen te doen omdat “dat is de manier waarop het altijd is geweest” of “dat is gewoon de manier waarop ik ben grootgebracht”. En zo heb ik ook een shifting kunnen maken in verjaardagen van mensen die er voor mij nog toe doen en verjaardag kunnen schrappen van mensen die niet in mijn binnenkring zaten.
Het is niet dat ik dit als toestemming zie om een bitch te zijn. Ik geloof oprecht van vriendelijk zijn en rekening houden met andermans gevoelens. Maar ik gun mijzelf wel de vrijheid om mijn eigen tradities te creëren en mijn leven te vullen met activiteiten waar ik echt van geniet, waar ik van ga kwispelen Maar ik sta nu toe en ben er zelfs goed in geworden om aardig voor mezelf te zijn en ook rekening te houden met mijn eigen gevoelens. Ik sta mezelf nu toe om thuis te blijven en een boek te lezen. Het is nu okay voor mezelf om stilte te kiezen boven zinloos geluid. Ik vind het inmiddels helemaal prima om raar te zijn, om mijn eigen ding te doen. Om tegen de mainstream in te zwemmen. En mijn eigen plan te trekken. Wat een ander daar ook van vindt.
4. Ik kan mijn innerlijke criticus uitdagen
Voordat ik kon ophouden een pleaser te zijn, moest ik leren om mijn eigen innerlijke criticus uit te dagen – die veroordelende stem die me contine verweet dat ik egoïstisch was, omdat ik de gevoelens van mensen pijn deed als ik niet inging op hun verzoeken, of hen niet tegemoet kwam in hun behoeften. De stem die me waarschuwde dat ik zou worden afgewezen en alleen zou blijven, als ik de regels niet zou volgen.
Deze stem schreeuwt soms nog steeds luid en duidelijk. Maar als dat nu gebeurt, ben ik erop voorbereid:
De wereld de beste versie van jou. Jij verdient het beste van jezelf. Het beste kunt u alleen realiseren als je tegemoet komt aan je eigen behoeften.
Als je een uitnodiging of een aanbod van vriendschap/relatie afwijst, is het waar dat de gevoelens van de ander in het begin gekwetst kunnen zijn. Maar op de lange termijn is het beter voor de ander omdat jij die persoon niet meer die versie van jou kunt bieden die de ander verlangt.
5. Ik ben mijn eigen beste advocaat
Voordat ik kon ophouden een pleaser te zijn, moest ik leren dat ik het beste kan weten wat goed voor mij is, wat bij mij past en waar ik me het prettigst bij voel.
De maatschappij leert ons om onszelf niet te vertrouwen. Als kinderen wordt ons verteld om onze ouders en leraren te gehoorzamen. Als volwassenen wordt ons geleerd om gezagsdragers te volgen. Baasjes, artsen, politici … Iedereen met inloggegevens, iedereen met een titel, weet het beter dan jij. Met die overtuigingen stappen wij als jong enthousiast volwassene de grote boze mensenwereld in.
Maar beetje bij beetje, door allerlei levenservaringen, is mijn vertrouwen in de maatschappij geschaad, uiteindelijk afbrokkelend tot bijna niets, terwijl mijn vertrouwen in mezelf is gegroeid. Telkens als “zij” mij teleurstelden en telkens als de wijsheid van mijn eigen innerlijke stem me verbaasde, veranderde de balans een beetje ten goede. Hierdoor heb ik leren vertrouwen op mijn innerlijke stem. De stem die ik kan afschieten als deze me weerhoudt van bepaalde acties en me dingen influistert die me onzeker maken en laten twijfelen. Maar diezelfde stem zorgt ervoor dat ik helder blijf nadenken en me niet zomaar alles laat zeggen en laat aanmeten door mensen die het zogenaamd beter denken te weten. En mij het liefste hun ongevraagde mening opdringen.
